هفت راهنمایی مهم درباره میکس موسیقی
هر شخصی که برای مدت طولانی به کار میکس موسیقی مشغول بوده باشد، قطعاً به تکنیکها و روشهای کاری بهخصوصی دست یافته که در مواقع ضرورت به آنها رجوع میکند.
هر شخصی که برای مدت طولانی به کار میکس موسیقی مشغول بوده باشد، قطعاً به تکنیکها و روشهای کاری بهخصوصی دست یافته که در مواقع ضرورت به آنها رجوع میکند؛ اما کسانی که بهتازگی با صنعت آدیو و میکس آشنا شدهاند، ممکن است هنوز با بسیاری از این تکنیکها و ابزارها آشنا نباشند. اگر پس از مدتی دانشاندوزی و تجربهاندوزی، اخیراً اقدام به خرید اسپیکر مانیتورینگ، کارت صدا، میکروفون و سایر تجهیزات استودیویی کردهاید و تصمیم گرفتهاید قدم در راه ضبط و میکس موسیقی بهصورت حرفهای بگذارید، این مقاله میتواند برای شما بسیار سودمند باشد. در این مطلب کوتاه، برخی از روشهای کار مهندسین صدای باسابقه و همچنین کمی از حکمت کار میکس را با مبتدیان به اشتراک میگذاریم.
۱. اهمیت پن را دست کم نگیرید
یکی از بنیادیترین جنبههای کار میکس که معمولاً از چشم مبتدیها به دور میماند، پن (pan) است. چیدن عناصر مختلف میکس در پهنای دامنه استریو، نهتنها فضای بین اسپیکرها را پر میکند، بلکه به علت نحوه شنوایی استریو ما باعث ایجاد شفافیت بیشتر خصوصاً در میکسهای شلوغ خواهد شد. روش میکس معمولاً به این صورت است که عناصر اصلی موسیقی مانند کیک، اسنر، بیس و لیدهای ساز و آواز را دقیقاً یا تقریباً در وسط دامنه استریو قرار داده و سعی میشود انرژی موجود در باند چپ و راست بهطور تقریبی با یکدیگر برابر باشند.
۲. از تکنیک دابلینگ استفاده کنید
دابلینگ یا دبل کردن به این معناست که دو یا چند ساز دقیقاً یک لاین را اجرا کنند. این تکنیک قرنهاست که در تنظیم موسیقی مورد استفاده قرار میگیرد. این روزها دابلینگ معمولاً از طریق ضبط مجدد یک ترک و یا از طریق روش دبلسازی مصنوعی یا ADT (مخفف Artificial Double Tracking) انجام میپذیرد.
در روش دبلسازی مصنوعی، ترک مورد نظر یک بار کپی میشود و با کمی تأخیر نسبت به ترک اصلی، در تنظیم قرار میگیرد. معمولاً دبلهایی که مجدداً نواخته میشوند، احساس طبیعیتر و انسانیتری دارند و دبلهای مصنوعی، احساس ماشینیتر و خشکتری القا میکنند. اما به هر حال، هر یک از آنها در جایگاه خود میتوانند سودمند و کاربردی باشند.
ترکهایی که با ظرافت بالایی دبل شده باشند، به علت تفاوتهای کوچک از نظر زمانی، صدایی غنیتر ایجاد میکنند. یک روش مرسوم برای دبل کردن یک ترک (معمولاً برای سازهایی مانند گیتار ریتم) این است که ترک مورد نظر را دو بار ضبط کنیم و یکی از نسخههای ضبطشده را کاملاً در باند چپ و دیگری را کاملاً در باند راست قرار دهیم.
۳. اکولایزر را هم بهصورت سولو و هم در قالب میکس گوش کنید
اکولایزر یکی از اولین ابزارهایی است که تکنسینهای کارکشته در صنعت میکس و همچنین تازهکارهای این صنعت برای دستیابی به بالانس صوتی بهتر از آن استفاده میکنند.
همواره بهتر است تأثیر اکولایزر را هم بهصورت مجزا و هم در قالب کلی آهنگ بشنویم. گوش کردن به هر ترک بهصورت جداگانه، ایراداتی که نیازمند اصلاح با اکولایزر هستند را بهخوبی به ما نشان میدهد. اما در نهایت، ترک مورد نظر در قالب کلی موسیقی شنیده خواهد شد؛ بنابراین تا وقتی که صدای ترک مورد نظر با سایر المانهای موسیقی هماهنگ نباشد، کار ما تمام نشده است.
برخی مواقع تغییرات اکولایزر بر روی یک ترک، در قالب کلی موسیقی خوشصدا هستند؛ ولی وقتی ترک را بهصورت جداگانه گوش میکنیم، متوجه میشویم که تغییرات اعمالشده باعث لاغر شدن و یا تیز شدن صدا شدهاند. در چنین مواقعی معمولاً حرفهایها از تنظیمات خودکار اکولایزر استفاده میکنند تا در جاهایی از موسیقی که ترک مورد نظر بهتنهایی شنیده میشود، اکولایزر تغییرات دیگری بر روی صدا اعمال کند. برخی از افراد نیز فایل مورد نظر را به دو ترک مجزا با تنظیمات اکولایزر متفاوت تقسیم میکنند.
۴. کاربرد کمپرسور را بهخوبی درک کنید
کمپرسور یکی از پُرکاربردترین ابزارهای میکس است که اغلب مبتدیها برای درک چگونگی کار با آن دچار مشکل میشوند. کمپرسور در میکس، هم به دلایل فنی مانند نرمتر کردن دینامیکهای شدید موجود در یک ترک مورد استفاده قرار میگیرد و هم به دلایل خلاقانه مانند شدیدتر کردن کوبش سازهایی مانند درامز.
یکی از استفادههای فنی مرسوم از کمپرسور بر روی ترکهای آواز است. در چنین مواقعی، کمپرسور میتواند صدای نتهایی که کمتر شنیده میشوند را افزایش داده و صدای نتهایی که از قالب بیرون میزنند را کم کند.
از جمله استفادههای خلاقانه مرسوم از کمپرسور هم میتوان به تغییر دینامیک درامز اشاره کرد. در این روش، با استفاده از کمپرسوری با اتک و ریلیز آهسته، صدای درامز ما کوبهایتر شده و در صورت استفاده از اتک و ریلیز سریع، صدای ساز پُرابهتتر و بمتر میشود.
۵. استفاده از ریوربهای مختلف
در فضای طبیعی، تمام سازها و صداها با ریورب یکسان پوشیده میشوند؛ لذا ممکن است فکر کنیم که یک ریورب برای یک میکس کافیست. در یک اتاق اجرای زنده موسیقی، بازگشت صدا از تمام جهات شنونده را در بر میگیرد؛ حال آنکه در میکس استریو، ریورب صرفاً از سمت مقابل و دو سوی شنونده به گوش میرسد و لذا قوانین استفاده از ریورب در میکس استریو کمی متفاوت است. بیشتر تکنسینهای میکس، از چند ریورب و از انواع مختلف آن برای گروههای مختلف سازها استفاده میکنند تا شفافیت بیشتری در میکس کلی به دست آورند. برای مثال، یک ریورب از نوع plate یا ریورب اتاق با اندازههای کوچک ممکن است برای درامز استفاده شود و ریوربی بازتر با اکویی بیشتر یا یک ریورب از نوع hall ممکن است برای آواز مورد استفاده قرار گیرد.
۶. بسته به سلیقه خود از تنظیمات خودکار استفاده کنید
تنظیمات خودکار یا automation به معنای تغییر پارامترهای مختلف یک افکت در نقاط مختلف از میکس یا آهنگ است. مشکل تنظیمات خودکار آن است که پس از اعمال آنها نمیتوان بهراحتی در تنظیمات مورد نظر تغییر ایجاد کرد؛ زیرا هر تغییری که بهصورت دستی اعمال میکنیم، توسط تنظیمات خودکار به حالت قبلی بازمیگردد. از این رو بسیاری از تکنسینهای مجرب میکس، کار استفاده از تنظیمات خودکار را به مراحل نهایی میکس موکول میکنند؛ یعنی زمانی که بیشتر تنظیمات مورد نظر تقریباً در وضعیت نهایی خود قرار گرفتهاند.
۷. پردازش خروجیها
اعمال پردازش بر روی خروجیهای استریو، یک بحث همیشگی در بین تکنسینهای میکس است. از آنجا که اعمال پردازش بر روی خروجی کلی در مرحله نهایی مسترینگ صورت میپذیرد، برخی از تکنسینهای میکس از اعمال این پردازشها در مرحله میکس خودداری کرده و برخی دیگر این پردازشها را بخشی حیاتی از پروسه میکس میدانند. در نهایت تصمیم برای اعمال یا دوری جستن از این پردازشها بر عهده تکنسین میکس است؛ اما توصیه میکنیم اگر پردازشی بر روی خروجی استریو صورت میگیرد که باعث بهتر شدن صدای میکس میشود، میکس را بهگونهای انجام دهید که به این پردازشها نیازمند نباشد و بدون وجود آنها هم زیبا و قابل قبول باشد.
سخن نهایی
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، تکنسینهای مجرب میکس بهخوبی با این ابزارها و تکنیکها آشنا هستند؛ ولی این مرور کوتاه در تکنیکها و روشهای میکس میتواند برای مبتدیها و تکنسینهای تازهکار مفید باشد. امیدواریم اگر هیچیک از این تکنیکها هم برای شما مفید نبودند، لااقل با خواندن این مقاله ترغیب شده باشید که روشهای جدید را امتحان کنید.
