زیان ۲۵۵ همتی ایران‌خودرو و سایپا | چرا سهام‌داران عقب‌نشینی نمی‌کنند؟
با وجود زیان ۲۵۵ همتی، ایران‌خودرو رشد تولید داشته و سایپا افت کرده؛ اما سهام‌داران همچنان مانده‌اند. راز سوددهی در کجاست؟
- براساس گزارش‌های رسمی و تحلیلی، زیان انباشته ایران‌خودرو و سایپا در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ به ۲۵۵ همت رسیده و زیان عملیاتی نیز ۲۱.۴ درصد رشد داشته است. در حالی‌که ایران‌خودرو رشد ۱۰.۱ درصدی تولید را ثبت کرده، سایپا و پارس‌خودرو با افت تولید مواجه شده‌اند. با وجود این وضعیت، سهام‌داران عمده همچنان در این شرکت‌ها باقی مانده‌اند و دولت نیز تغییری در مسیر مدیریت ایجاد نکرده است. پرسش اصلی اینجاست: سود سهام‌داران از کجا تأمین می‌شود؟ آیا مأموریت این صنعت فراتر از سودآوری است؟ این گزارش به بررسی ابعاد پنهان سهام‌داری در صنعت خودروسازی ایران می‌پردازد.
طبق آخرین داده‌های منتشرشده در سامانه کدال و گزارش‌های انجمن همگن قطعه‌سازان، زیان انباشته دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران‌خودرو و سایپا در نیمه نخست سال جاری به ۲۵۵ همت رسیده که نسبت به پایان سال گذشته رشد ۱۱.۸ درصدی را نشان می‌دهد. زیان عملیاتی نیز با رشد ۲۱.۴ درصدی به ۱۷.۲۹ همت رسیده است. در گزارش انجمن همگن، این زیان حتی ۳۱۰ همت و بدهی‌ها ۶۲۰ همت برآورد شده‌اند.
در این میان، ایران‌خودرو توانسته رشد ۱۰.۱ درصدی تولید را ثبت کند، اما سایپا و پارس‌خودرو به ترتیب با افت ۳۴ و ۳۸ درصدی تولید مواجه شده‌اند. این نوسان تولید در کنار افزایش زیان، پرسش‌های مهمی را درباره منطق سهام‌داری در این شرکت‌ها مطرح کرده است.
پرسش‌های بی‌پاسخ در سهام‌داری خودروسازان
با وجود زیان‌های سنگین، جایگاه برند و سهم بازار این دو شرکت همچنان بالاست؛ بیش از ۸۰ درصد بازار خودرو کشور در اختیار ایران‌خودرو و سایپاست. همین موضوع باعث شده که سهام‌داران عمده، علی‌رغم زیان‌های مستمر، از این سهم‌ها خارج نشوند. این رفتار غیرمعمول، گمانه‌زنی‌هایی را درباره وجود منابع تأمین سود خارج از عملیات تولیدی مطرح کرده است.
آیا سود سهام‌داران از محل‌های غیرمستقیم مانند دارایی‌های ثابت، املاک، یا حمایت‌های دولتی تأمین می‌شود؟ آیا این صنعت مأموریتی فراتر از سودآوری دارد؟ آیا دولت با حفظ ساختار فعلی، اهدافی چون کنترل بازار، اشتغال‌زایی یا تسهیل خرید عمومی را دنبال می‌کند؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که با وجود شفاف‌سازی‌های مالی، هنوز پاسخ روشنی ندارند.
